Is polyamorie iets voor jou?

Polyamorie, bijna iedereen heeft er wel eens van gehoord. Maar is een polyamoreuze relatie misschien iets voor jou? Net zoals de Bonobo aap, ons meest verwante diersoort, zijn wij seksueel erg actief - ook buiten de vruchtbare tijd om. Wij hebben seks voor ons plezier en (soms) ook met meerdere partners. Maar we hebben niet alleen seks met meerdere mensen tegelijk, we kunnen ook van meerdere mensen tegelijkertijd houden. Polyamorie, dus.

Wat is polyamorie?

Maar wat is polyamorie dan precies? Monogamie kennen we goed, dat is een partnerrelatie uitsluitend tussen twee mensen. Polyamorie daarentegen is een samenvoeging van het Griekse πολυ en het Latijnse amor en betekent 'houden van velen'. Belangrijk is dan ook te weten dat het hierbij gaat om liefde en niet alleen over seks. Het is in dat opzicht ook iets anders dan ‘swingen’. Bij swingen is het doel juist seks met verschillende mensen buiten je vaste ‘monogame’ relatie om, terwijl er bij een polyamoreuze relatie echt sprake is van het houden van meerdere mensen.

Mensen die een polyamoreuze relatie hebben, geloven dat een monogame relatie tussen twee mensen niet de enige weg is naar geluk, maar dat er meerdere liefdes en meerdere relaties tegelijk kunnen zijn. Dat er transparantie en toestemming van alle betrokken partijen is in de relaties, is de kern van polyamorie.

Polygamie en polyamorie: culturele norm

De manier waarop we omgaan met ons polyamoreuze karakter, heeft vooral te maken met de cultuur en maatschappij waarin we zijn opgegroeid. We zijn van kleins af aan gewend dat een monogame relatie het ideaal is. 'Mono' betekent ‘enkel’ ’en ‘gamos’ betekent ‘huwelijk’. Het huwelijk tussen twee mensen is dan ook het summum van monogamie.

De meeste mensen in onze maatschappij bootsen in hun relatie het klassieke huwelijk na: ze zijn alleen trouw aan elkaar, vaak fysiek en emotioneel. Volgens seksuologe Joke Hermsen is dit vragen om moeilijkheden, omdat de gevoelens en seksuele natuur van vooral jonge vrouwen niet genoeg gestimuleerd wordt.

Polyamorie: iets anders dan polygamie

Polyamorie en polygamie worden vaak als synoniem van elkaar gebruikt. Er is bij deze twee termen echter sprake van een betekenisverschil. Waar het bij de een over liefde gaat, gaat het bij de ander namelijk over het huwelijk.

Polygamie is een gebruikelijke huwelijksvorm in veel culturen van het trouwen van meerdere partners. Zo kan een man meerdere vrouwen trouwen, dit heet polygyny. Wanneer een vrouw meerdere mannen trouwt, wordt dit polyandry genoemd.

De reden en functie van polygamie verschilt per cultuur. Het kan zijn vanuit religieuze overwegingen, het uitbreiden van familie en status of verdeling van huishoudelijke taken, maar ook vanwege het opnemen van een weduwe in een andere familie door haar te trouwen.

Hoe werkt polyamorie?

Bij polyamorie gaan mensen relaties aan met meer dan één persoon, maar deze relaties kunnen veel verschillende vormen hebben. Ze kunnen tijdelijk, levenslang, kortstondig, monogaam (driehoeksverhoudingen), vriendschappelijk (met benefits), open en/of seksueel zijn.

Ook leven sommige mensen polyamoreus. Een voorbeeld hiervan is een driehoeksverhouding, waar drie mensen een relatie hebben met elkaar. Soms leven er meerdere mensen samen in één huis, of woont een stel samen en komt een derde op bezoek. Maar je hoeft niet vanuit de monogame relatie te vertrekken, je kunt ook gaan daten met meerdere personen en jezelf introduceren als polyamoreus, zodat er geen hiërarchie bestaat.

Er is in die zin weinig algemeens over te zeggen, behalve dat de relatie moet voldoen aan de ‘wetten’ die daarvoor gelden. Iedereen begrijpt dat het niet eenvoudig is om intieme relaties te delen met meerdere personen. Je kan voor al je kinderen evenveel liefde opbrengen, maar meerdere liefdesrelaties aangaan, zoals bij polyamorie, is complexer.

Handboek voor polyamoreuze relaties

The Ethical Slut van Dossie Easton en Janet W. Hardy geldt als het beste en vrijwel enige handboek voor polyamoreuze relaties. Easton en Hardy leren mensen over seks en liefde in polyamoreuze context. Je vindt in hun boek tips en een gedegen handleiding voor een leven als ‘ethische slet’. Het scheldwoord ‘slet’ gebruiken zij als geuzennaam. Een vrouw wordt al snel als slet gezien als ze flirt en verleidelijk is; zij wordt als een gevaar voor het huwelijkse geluk gezien.

Positief slettebakken m/v/x is mogelijk als je dat doet met overleg en instemming van alle betrokkenen. Dit is geen eenvoudige opgave en in de meeste liefdespraktijken zal ook blijken dat het een onmogelijke opgave is. Alleen al de factor tijd kan een spelbreker zijn, want iedereen wil aandacht. Of zoals iemand zei: “polyamorie is een carrière”. Het is een weloverwogen beslissing van mensen die hun verantwoordelijkheid nemen.

Belangrijkste geboden voor ethisch slettebakken

Wil je aan de slag met ethisch slettebakken? Houd je aan de volgende geboden:

• Toestemming - Het gaat erom dat iedereen wat aan het (seksuele) gedrag heeft en dat het goed is voor het welzijn en plezier van alle personen.
• Eerlijkheid - naar jezelf en de anderen.
• Respect - Erken alle gevoelens van jaloezie.
• Afspraken - Bespreek de te spenderen tijd.
• Communiceer - Praat over je gevoelens en hou contact met elkaar.
• Compassie - Niemand is perfect en miscommunicatie is alom! Wees daarom niet te kritisch voor jezelf en je partner wanneer je begint aan jullie polyamoreuze reis.

“Seks is positiefs en kan gedeeld worden met meerdere mensen, als bovenstaande ethische geboden gehandhaafd worden”.

Voor- en nadelen

Een relatie waar meerdere mensen bij betrokken zijn, heeft zowel voor- als nadelen. Wij hebben de belangrijkste voor je op een rijtje gezet!

Voordelen van polyamorie

• Liefde en seks ervaren met meerdere mensen - Je hoeft je niet te beperken tot liefde en seks met één persoon. Iedereen brengt weer wat anders in je naar boven en dit leert je ook veel over jezelf. Dit geeft je de kans meerdere aspecten van jezelf te ontdekken in relatie tot anderen.
• Open je relatie i.p.v. te verbreken - Soms is de aantrekking weg, of verlang je naar  iets anders dan je vaste (monogame) partner. In plaats van de relatie af te schrijven, kun je experimenteren met anderen en de relatie op een andere manier gaan vormgeven.
• Meer ruimte en openheid - Communicatie is de basis van polyamoreuze relaties. Door je relatie te openen voor anderen breng je vaak ook meer ruimte in de relaties die er al waren. Dit brengt meer openheid, speelsheid en fluïditeit in al je relaties.
• Andere vormen van liefde ontdekken dan de culturele norm is - Jezelf losmaken van de culturele huwelijksvorm relatie kan heel bevrijdend zijn. Of je er nu voor kiest om polyamoreus te leven of niet: om te zien dat er meerdere vormen van relaties, liefde en seks kunnen zijn, is verfrissend!

De nadelen van een polyamoreuze relatie

• Minder tijd voor verdieping met één partner - Het initiëren, onderhouden en koesteren van relaties kost tijd en aandacht. Doordat je meerdere partners hebt, zul je minder tijd hebben voor elk. Dit kan tot vluchtigheid of oppervlakkigheid in je relaties leiden.
• Jaloezie, onzekerheid en onveiligheid - Wanneer je gevoelig bent voor jaloezie, onzekerheid of verlatingsangst is polyamorie misschien niet de beste relatie vorm voor jou. Het kan je namelijk heel nerveus maken om te bedenken dat je partner met iemand anders is. Al kan een goede basis van veiligheid en communicatie dit voorkomen, moet je goed bedenken of dit iets is wat bij je past en of je het daadwerkelijk wilt.
• Cultureel onbegrip - Veel mensen zullen polyamorie niet begrijpen en daar een oordeel over hebben. Daarom kan het moeilijk zijn om dit te delen met familie en vrienden en daar empathie vinden. Wees hier op voorbereid en neem eventueel deel aan een polyamoreuze groep om begrip en aansluiting te vinden.

Relatie met meerdere mensen: de bredere context

Dossie Easton wil ons de bredere context van polyamorie (waarin seksuele energie voorop staat) voorstellen. Het gaat immers in discussies over dit onderwerp meestal over termen als ‘seks’ en ‘vreemdgaan’, maar daar schiet je niets mee op als je in je relatie hiermee te maken hebt. Easton wil polyamorie niet als een romantisch pad over rozen voorstellen, maar zegt dat het gaat over het zoeken naar een balans waarin gevoelens van jaloezie en onzekerheid overwonnen kunnen worden.

Duidelijke afbakeningen en regels zijn wel overzichtelijk, maar die regels kunnen ons er ook van weerhouden om te communiceren en vragen te stellen in onze relaties. Willen we nog steeds hetzelfde, en hoe gaan we daar mee om? Wat verlang ik, en jij? En hoe kun je dit op de leukst denkbare manier vorm geven?

Jaloezie in een polyamoreuze relatie

In de praktijk blijkt dat een polyamoureuze relatie vaak allerlei emoties en ‘complicaties’ met zich meebrengt die in eerste instantie niet waren voorzien. Daarom is communicatie en eerlijkheid heel belangrijk, in welke relatie vorm dan ook. Hier schrijven Dossie Easton en Janet W. Hardy ook over in hun boek The Ethical Slut. Zij erkennen het bestaan van jaloezie, maar gaan hier anders mee om. Zij proberen deze jaloezie te evalueren en een plaats te geven. Vaak willen we negatieve gevoelens zoals jaloezie wegdrukken en geen ophef over iets kleins maken, totdat we het zo opgekropt hebben dat het eruit vliegt. Hierdoor ontstaan er ruzies.

Iedereen in een relatie wil zich vrij voelen, ook om gevoelens te hebben en te uiten die in eerste instantie niet als positief worden ervaren. Volgens Easton en Hardy ervaren de meeste mensen jaloezie als één soort gevoel, maar eigenlijk zijn er meerdere vormen van deze emotie. In allerlei relaties kunnen we jaloezie ervaren. Wij geven het volgens hen een veel te grote status door het te ervaren als een van de meest vreselijke gevoelens. Maar is dat echt zo? De oplossing volgens Easton en Hardy is om jaloezie te erkennen, uit te spreken en er vrede mee te hebben.

Seksuele energie en levensenergie

Seksuele energie speelt een belangrijke rol in de theorie over polyamoreus zijn van Easton en Hardy. Seksuele energie is overal aanwezig. Je kan jezelf ervoor openstellen en overal en altijd seksuele energie opnemen. Ook volgens het Taoïsme is seksuele energie je belangrijkste levensbron. Liefde is namelijk oneindig en daarom te delen met vele anderen.

Relaties zijn er in vele soorten: seksueel, kort, lang, vriendschappelijk, intiem, en nog veel meer. Het feit is dat in relaties, liefde, seks en het gehele leven niets vaststaat! Alles is altijd in verandering en beweging, bij jouzelf en je partner. Als jij geïnteresseerd bent in een relatie met meerdere mensen, kijk dan of jij (en je eventuele huidige partner) ervoor openstaan om te ontdekken of een polyamoreuze relatie iets voor jullie is. Relaties voegen namelijk veel toe aan je leven, geven je de ruimte om te leren, veranderen je en geven je plezier. Laat jezelf dus vooral niet tegenhouden als jij nieuwsgierig bent naar polyamorie.